Studencka równowaga. Jak dbać o zdrowie fizyczne i psychiczne podczas studiów? | Materiał zewnętrzny

25.04.2025 MateriałZewnętrzny TreściDlaStudentów

Studencka równowaga. Jak dbać o zdrowie fizyczne i psychiczne podczas studiów?

Okres studiów to czas intensywnych zmian – nie tylko w zakresie zdobywanej wiedzy, lecz także w sferze osobistego rozwoju. W natłoku zajęć, terminów i rozmaitych wyzwań łatwo stracić z oczu własne potrzeby. Tymczasem zdrowe funkcjonowanie w życiu akademickim nie ogranicza się wyłącznie do ruchu czy racjonalnego odżywiania. To znacznie szersze podejście, które obejmuje umiejętne zarządzanie czasem, świadome radzenie sobie ze stresem, planowanie przestrzeni na odpoczynek, a także troskę o pasje i relacje z innymi. Studia to wyjątkowy moment, kiedy można ukształtować nawyki wspierające równowagę i odporność psychiczną na kolejne lata. Jak więc zorganizować codzienność w taki sposób, aby w pełni skorzystać z akademickiego potencjału, nie zaniedbując przy tym własnego dobrostanu?

Aktywność fizyczna – pierwszy krok ku zdrowiu

Zgodnie z rekomendacjami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), osoby dorosłe powinny przeznaczać tygodniowo co najmniej 150 minut na umiarkowany wysiłek fizyczny. Powszechnie zdajemy sobie sprawę ze znaczenia ruchu dla utrzymania dobrej kondycji, a mimo to wielu studentów rezygnuje z uprawiania sportu z powodu braku wolnego czasu. Studencki plan zajęć zawiera między innymi wykłady, ćwiczenia, pisanie pracy dyplomowej, spotkania w kołach naukowych oraz pracę dorywczą. Dojazdy na uczelnię również pochłaniają istotną część dnia, a oprócz zadań akademickich, studenci muszą przecież znaleźć czas na spotkania ze znajomymi.

Wprowadzenie ćwiczeń do tak wypełnionego planu dnia może początkowo wydawać się znaczącym wyzwaniem. Trzeba jednak podjąć wysiłek reorganizacji swojego kalendarza, ponieważ regularna aktywność fizyczna przynosi liczne korzyści – wzmacnia odporność, pozytywnie oddziałuje na funkcje poznawcze i sprzyja utrzymaniu odpowiedniej masy ciała. Pozwala również na regulowanie napięć w systemie nerwowym i przeciwdziałanie nadmiernemu stresowi, który często towarzyszy studentom.

Aktywność fizyczna w studenckim harmonogramie

Wprowadzenie regularnych ćwiczeń do codziennego harmonogramu nie zawsze jest łatwe, ale wykonalne – dzięki niewielkim modyfikacjom w codzienności. Wiele osób myśli, że wystarczy jeden intensywny trening co jakiś czas, jednak brak systematyczności może zniweczyć pożytki płynące z jednorazowego wysiłku. Dlatego lepiej postrzegać ćwiczenia jako stały element każdego dnia, nawet w małych dawkach. Stopniowe dodawanie drobnych aktywności – jak wybieranie schodów zamiast windy lub pieszy powrót z uczelni, pozwala poprawiać sprawność fizyczną. Zastanów się, jaka forma ruchu najbardziej Ci odpowiada – zajęcia fitness, taniec, pływanie, a może długie spacery? Gdy aktywność fizyczna staje się źródłem przyjemności, znacznie prościej jest wygospodarować na nią czas w ciągu tygodnia.

Jeśli preferujesz aktywność w grupie, zapoznaj się z ofertą Akademickiego Związku Sportowego działającego przy Twojej uczelni. To stowarzyszenie prowadzi liczne sekcje sportowe, dzięki czemu każdy student może znaleźć dyscyplinę pasującą do jego zainteresowań. Poza szansą na udział w zawodach, przynależność do AZS-u wiąże się z dodatkowymi profitami, na przykład punktami stypendialnymi lub możliwością zaliczenia zajęć wychowania fizycznego. Akademickie Związki Sportowe zazwyczaj pomagają studentom w łączeniu aktywności sportowej ze studiami, proponując treningi na terenie kampusu i w godzinach, które nie kolidują z zajęciami.

Odpowiednie żywienie – wsparcie dla organizmu

Odpowiednio zbilansowane posiłki mają ogromne znaczenie dla utrzymania dobrej formy – zarówno psychicznej, jak i fizycznej. W codziennym pośpiechu studenci często sięgają po gotowe przekąski, fast foody czy słodzone napoje, które dają szybki efekt pobudzenia, ale nie wspierają organizmu na dłuższą metę. Tymczasem dieta oparta na świeżych, nieprzetworzonych składnikach sprzyja lepszej koncentracji, ułatwia zapamiętywanie informacji i wzmacnia odporność. Wśród dodatków, które mogą urozmaicić zdrowe śniadanie lub popołudniową przekąskę, warto wyróżnić miody, dżemy i kremy – najlepiej te o prostym składzie i bez sztucznych dodatków. W rozsądnych ilościach dostarczają energii i mogą stanowić zdrowszą alternatywę dla batonów czy ciastek, szczególnie w połączeniu z pełnoziarnistym pieczywem, jogurtem naturalnym lub owsianką.

Dla studentów szczególnie istotne jest regularne spożywanie pełnowartościowych posiłków. Przyczyniają się one do utrzymania stałego poziomu glukozy we krwi, wpływając bezpośrednio na efektywność nauki i zdolność do długotrwałego wysiłku intelektualnego podczas wykładów oraz sesji egzaminacyjnej. Dieta powinna opierać się na świeżych warzywach, owocach, pełnoziarnistych produktach zbożowych, chudym mięsie, rybach, a także na produktach mlecznych jak sery i twarogi, dostarczających organizmowi potrzebnych składników odżywczych. Co więcej, odpowiednie nawodnienie organizmu jest ważne w profilaktyce bólów głowy i uczucia znużenia, które mogą negatywnie rzutować na koncentrację, a także wspiera prawidłową przemianę materii.

Jak zatroszczyć się o energię i pracę mózgu?

Obawy związane z kosztami i czasem potrzebnym na przygotowanie pełnowartościowych posiłków nie powinny zniechęcać studentów do dbania o codzienną dietę. Wystarczy sięgać po sezonowe składniki – łatwiej dostępne i przystępne cenowo, a przy tym pełne smaku i wartości odżywczych. Przygotowywanie większych porcji z wyprzedzeniem pozwala nie tylko zaoszczędzić czas, lecz także ograniczyć impulsywne zakupy i pokusę sięgania po mało odżywcze przekąski. Na szybkie śniadanie lub przerwę między zajęciami sprawdzi się chociażby kromka pieczywa pełnoziarnistego z chudą wędliną i warzywami – sycąca, prosta i gotowa w kilka minut. W codziennym jadłospisie dobrze też uwzględnić ryby, szczególnie tłuste gatunki morskie, takie jak łosoś – to źródło cennych kwasów omega-3, które wspierają pracę mózgu i ułatwiają przyswajanie informacji.

Dobrym sposobem na wzbogacenie codziennego menu jest sięganie po produkty, które realnie wspierają koncentrację i ułatwiają skupienie podczas nauki. Świetnym przykładem są orzechy włoskie – naturalne źródło kwasów omega-3, magnezu i witaminy E, które korzystnie wpływają na funkcje poznawcze, a także stabilizują poziom energii. Ich chrupiąca struktura i neutralny smak sprawiają, że łatwo dodać je do porannej sałatki czy zjeść samodzielnie między zajęciami. W codziennej diecie dobrze też uwzględnić jajka – bogate w cholinę, wspomagającą pamięć i pracę mózgu. Te proste składniki mogą stać się ważnym wsparciem podczas intensywnych dni spędzanych na uczelni lub w bibliotece.

Emocjonalne wyzwania w czasie studiów

Studia przynoszą ze sobą nie tylko wyzwania naukowe, ale i emocjonalne. Egzaminy, sesje czy obrona pracy dyplomowej wywołują silne emocje, które mogą rzutować na poczucie własnej wartości. Dodatkowa presja płynąca z porównywania się z rówieśnikami często podkopuje pewność siebie. Utrzymanie równowagi między realizacją ambicji a potrzebą odpoczynku staje się ważnym zadaniem dla wielu młodych ludzi. Dlatego edukacja w obszarze samoświadomości, rozwijanie umiejętności radzenia sobie z trudnościami oraz wypracowanie metod panowania nad stresem mają ogromne znaczenie.

W utrzymaniu spokoju ducha pomaga również odpowiednia organizacja czasu. Planowanie dnia lub tygodnia ułatwia określanie priorytetów i pozwala oddzielić czas przeznaczony na naukę, aktywność fizyczną i odpoczynek, zapobiegając gromadzeniu się zaległości. Pielęgnowanie relacji społecznych oraz rozwijanie zainteresowań poza uczelnią to kolejne niezmiernie istotne elementy dbania o siebie. Każdy człowiek ma inne potrzeby i temperament, dlatego opłaca się eksperymentować z różnymi formami psychicznego relaksu i odnaleźć te, które przynoszą najlepsze efekty.

Jak poradzić sobie z przytłaczającą liczbą zadań?

Poczucie przytłoczenia nadmiarem obowiązków jest doświadczeniem znanym wielu studentom, jednak istotne jest zachowanie pewnego dystansu. Zamiast koncentrować się na rosnącej liście zadań, można sukcesywnie odhaczać te, które zostały już wykonane. Krótkie przerwy na regenerację sprzyjają podtrzymaniu motywacji – w wolnym czasie poleca się oderwanie od komputera, aby dać oczom i mózgowi szansę na wytchnienie. Proste techniki relaksacyjne, na przykład ćwiczenia oddechowe lub krótkie sesje rozciągania, pozwalają ograniczyć napięcie zgromadzone w ciele.

W sytuacji, gdy nawał obowiązków zaczyna przerastać, dobrym pomysłem jest zwrócenie się do wykładowcy lub opiekuna roku po wskazówki dotyczące ustalania priorytetów. Często okazuje się, że koledzy z roku również dysponują sprawdzonymi strategiami zarządzania czasem i chętnie dzielą się pomysłami, które pozwoliły im zaliczyć semestr. W razie potrzeby można otworzyć się na skorzystanie z pomocy otoczenia – uczelnie oferują poradnie psychologiczne i biura doradztwa, zapewniając studentom profesjonalne wsparcie w trudnych momentach. Wczesne reagowanie na destrukcyjny stres chroni przed wypaleniem akademickim, umożliwiając studentom efektywne radzenie sobie z wyzwaniami studiów, podtrzymanie motywacji do nauki i zachowanie ogólnego poczucia zadowolenia z życia akademickiego.

Waga snu i regeneracji dla zdrowia

Studencka codzienność obfituje w pokusy związane z zarwanymi nocami, szczególnie w okresie sesji lub przed terminami oddania ważnych projektów. Media społecznościowe i gry komputerowe dodatkowo komplikują regenerację, kusząc pozostawaniem przed ekranem do późna. Trzeba jednak pamiętać, że długotrwałe niedobory snu obciążają system nerwowy i osłabiają odporność, prowadząc do pogorszenia koncentracji, braku energii lub zwiększonej podatności na choroby. Zbyt krótki i przerywany sen ma również niekorzystny wpływ na ogólną kondycję psychiczną, sprzyjając rozdrażnieniu i wahaniom nastroju.

Odpoczynek we właściwej postaci nie tylko odświeża umysł, lecz także usprawnia procesy pamięciowe. Konsolidacja wiedzy następuje właśnie podczas snu, a ma to ogromne znaczenie dla studentów w czasie intensywnej nauki. Ponadto, sen reguluje gospodarkę hormonalną – niewystarczająca liczba przespanych godzin może zaburzyć produkcję hormonów odpowiedzialnych za odczuwanie sytości i głodu, prowadząc w dłuższej perspektywie do nadmiernego apetytu. Właśnie dlatego tak istotne jest, aby harmonogram dnia uwzględniał stałe pory zasypiania i wstawania.

Jak poprawić jakość swojego snu?

Sen często bywa niedoceniany, a przecież stanowi naturalny sposób na regenerację całego organizmu. Gdy ciało jest wypoczęte, łatwiej stawiać czoła wyzwaniom naukowym i znajdować motywację do działania. Aby nocny odpoczynek działał regenerująco, dobrze jest wprowadzić rytuał wyciszenia przed położeniem się spać – ograniczyć ekspozycję na intensywne światło i odkładać telefon oraz komputer na przynajmniej pół godziny przed snem. Takie praktyki ułatwiają zasypianie i pozwalają na pełne odzyskanie sił na kolejny dzień. Dobrze również zatroszczyć się o odpowiednią temperaturę i cyrkulację powietrza w sypialni, aby stworzyć komfortowe warunki sprzyjające regeneracji.

Podsumowanie

Zdrowy tryb życia studenta to troska zarówno o ciało, jak i o umysł. Studia, mimo swojej intensywności, dają sposobność wyrobienia cennych nawyków, które przynoszą korzyści w przyszłości. Dieta bogata w składniki odżywcze, regularna aktywność fizyczna, sprawne zarządzanie czasem i priorytetami, a także troska o zdrowie psychiczne pozwalają uniknąć sytuacji, w której nauka lub praca pochłaniają cały dostępny czas, uniemożliwiając potrzebny odpoczynek. Dbałość o dobrostan podczas studiów sprzyja wszechstronnemu rozwojowi studentów, wpływając pozytywnie na ich efektywność w przyszłej karierze.

Źródła:

Artykuł przygotowany we współpracy z partnerem serwisu.

Autor: Joanna Ważny