Pierwsza praca studenta – o czym trzeba pamiętać przed podpisaniem umowy? | Materiał zewnętrzny

Wielu studentów, chcąc zdobyć cenne doświadczenie zawodowe, nawiązać kontakty w branży i jednocześnie zarobić dodatkowe pieniądze, decyduje się na podjęcie pracy jeszcze w trakcie studiów. Pierwsze kroki na rynku pracy bywają stresujące, zwłaszcza dla osób, które dopiero rozpoczynają swoją drogę zawodową. Zatrudnienie wiąże się z koniecznością odnalezienia się w złożonym systemie prawnym dotyczącym umów, a niejasne sformułowania, różnorodne formy zatrudnienia oraz odmiennie definiowane zasady rozliczania czasu pracy mogą powodować dezorientację. W trosce o własne interesy, przed podpisaniem umowy, należy dokładnie przeanalizować jej treść oraz zrozumieć zarówno przysługujące prawa, jak i wynikające z niej obowiązki.

Prawa pracownicze dla początkujących

Podpisując pierwszą umowę, studenci powinni dokładnie zapoznać się z przepisami Kodeksu pracy. Ten zbiór reguł określa uprawnienia pracowników oraz zakres odpowiedzialności pracodawców. Zrozumienie zasad dotyczących urlopów, sposobu naliczania wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych oraz okoliczności, w których możliwe jest rozwiązanie umowy o pracę, pozwala świadomie dbać o swoje interesy i unikać nieporozumień w relacjach zawodowych. Jeszcze przed rozpoczęciem pracy należy dokładnie przeanalizować zasady wyliczania dni urlopowych oraz sposoby rozliczania nieobecności wynikających z choroby. Równie istotne jest zrozumienie norm dotyczących czasu pracy oraz stawek wynagrodzenia obowiązujących przy określonym wymiarze godzin. Znajomość tych regulacji pozwala uniknąć niejasności i lepiej przygotować się do pierwszych doświadczeń zawodowych.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości, dobrym rozwiązaniem jest skorzystanie z pomocy biura karier na Twojej uczelni – jego pracownicy dysponują aktualną wiedzą na temat obowiązujących regulacji prawa pracy, dzięki czemu mogą udzielić wsparcia w zakresie analizy warunków zawartych w umowie. Posiadanie wiedzy na temat przepisów prawnych przyczynia się do lepszego zrozumienia własnych uprawnień, zmniejsza ryzyko wystąpienia problemów oraz ułatwia zarządzanie własną ścieżką zawodową.

Przegląd form zatrudnienia

Najczęściej spotykaną formą zatrudnienia jest umowa o pracę, która daje pracownikowi stabilność w życiu zawodowym. W tej umowie precyzyjnie określone są kwestie czasu pracy, wysokości wynagrodzenia, a także świadczeń socjalnych, do których pracownik ma prawo. Na tę formę zatrudnienia często decydują się osoby, dla których priorytetem jest poczucie pewności zatrudnienia oraz jasne i przewidywalne warunki pracy. Warto jednak mieć na uwadze, że umowa o pracę, mimo że daje poczucie bezpieczeństwa, może jednocześnie wpływać na ograniczenie naszej swobody w planowaniu i zarządzaniu własnym czasem.

W przeciwieństwie do umowy o pracę, zatrudnienie oparte na umowach cywilnoprawnych zapewnia większą swobodę działania. Umowa zlecenie, czyli umowa, w której zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonej czynności prawnej dla zleceniodawcy, umożliwia wykonanie określonych prac, a wynagrodzenie jest wypłacane po zrealizowaniu usługi. Jest to rozwiązanie popularne wśród studentów, którzy chcą pracować, nie rezygnując ze studiów. Należy jednak pamiętać, że ten typ umowy nie zapewnia wszystkich praw, jakie ma pracownik zatrudniony na umowę o pracę, na przykład prawa do płatnego urlopu czy ochrony przed zwolnieniem.

W sytuacjach, gdy konieczne jest wykonanie konkretnych projektów lub prac o charakterze twórczym, częstą formę współpracy stanowi umowa o dzieło. W tym rodzaju umowy wynagrodzenie jest bezpośrednio powiązane z osiągnięciem konkretnego, wcześniej ustalonego rezultatu. Wybierając taką formę zatrudnienia, należy pamiętać o braku standardowych świadczeń pracowniczych oraz ograniczonej ochronie socjalnej. Osoby pracujące na umowę o dzieło często muszą samodzielnie zatroszczyć się o kwestie związane z ubezpieczeniem.

Idealna umowa dla studenta?

Decyzja dotycząca formy zatrudnienia wywiera istotny wpływ na utrzymanie równowagi między obowiązkami wynikającymi ze studiowania a aktywnością zawodową. Podpisując umowę o pracę, można liczyć na stabilność zatrudnienia, pełen zestaw świadczeń, ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne, prawo do korzystania z płatnego urlopu wypoczynkowego, a także zabezpieczenie finansowe podczas choroby. Z kolei osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych mogą liczyć na bardziej atrakcyjne warunki pod kątem wysokości otrzymywanego wynagrodzenia netto.

Każdy student musi samodzielnie zdecydować, czy w jego sytuacji ważniejsza jest możliwość elastycznego układania czasu pracy oraz perspektywa wyższych dochodów, czy też priorytetem będzie stabilność zatrudnienia wraz z kompleksową ochroną wynikającą z systemu ubezpieczeń.

Jakie korzyści w pracy doceniają studenci?

Oferta zatrudnienia często zawiera obietnicę różnorodnych świadczeń dodatkowych, które stanowią istotny czynnik motywujący do podjęcia współpracy. Z ubiegłorocznego badania „Studenci na rynku pracy”, realizowanego w ramach Programu Kariera Polskiej Rady Biznesu, wynika, że do najchętniej wybieranych przez studentów benefitów pracowniczych należą pakiet prywatnej opieki medycznej (wskazywany przez 29% respondentów), karnet sportowy (25%) oraz dofinansowanie kursów i szkoleń (23%).

Oprócz tych świadczeń, dla części studentów ważna jest elastyczność w harmonogramie pracy, możliwość pracy zdalnej lub wyjazdy zagraniczne, a inni zwracają uwagę na dodatkowe udogodnienia – strefy relaksu, wydarzenia integracyjne lub vouchery na posiłki. Takie inicjatywy wywierają wpływ na tworzenie korzystnej reputacji pracodawcy, sprzyjając poprawie warunków pracy i wspierając utrzymanie równowagi między obowiązkami zawodowymi oraz życiem osobistym.

Jak przygotować się na pierwszą wypłatę?

Moment otrzymania pierwszej pensji to symboliczny początek samodzielności finansowej, który na długo zapisuje się w pamięci. Istnieje wiele metod rozliczania finansowego z pracownikami, ponadto terminy dokonywania wypłat są zróżnicowane – wszystko zależy od formy zawartej umowy oraz od indywidualnych ustaleń między pracodawcą a pracownikiem. Najczęściej wynagrodzenie jest wypłacane raz w miesiącu, niemniej – w przypadku umów cywilnoprawnych – często spotyka się stawkę godzinową, umożliwiającą otrzymywanie płatności co tydzień lub po zrealizowaniu konkretnego projektu.

Coraz mniej popularne staje się wypłacanie wynagrodzenia w gotówce – obecnie większość pracowników otrzymuje swoje pensje w formie przelewu na rachunek bankowy. Z tego powodu warto jeszcze przed rozpoczęciem pierwszego zatrudnienia zapoznać się z dostępnymi na rynku propozycjami kont osobistych. Decydując się na konkretny rachunek bankowy, warto uwzględnić poniższe kryteria:

• wysokość miesięcznych opłat związanych z utrzymaniem konta oraz użytkowaniem karty płatniczej,
• zasady darmowego wypłacania gotówki z bankomatów zarówno na terenie Polski, jak również poza jej granicami,
• koszty przelewów realizowanych za pośrednictwem bankowości internetowej oraz aplikacji mobilnej,
• dostępność wygodnej aplikacji na urządzenia mobilne, pozwalającej wykonywać szybkie transakcje (np. płatności przy użyciu kodu BLIK),
• opłaty związane z płatnościami kartą poza granicami kraju.

Aby znaleźć najkorzystniejszą ofertę, warto zapoznać się z aktualnym rankingiem kont osobistych, który pozwala porównać różne oferty pod względem opłat, dostępnych funkcji oraz dodatkowych korzyści. Przykładowy ranking można znaleźć pod tym adresem: Ranking kont osobistych - marzec 2025 | Rankomat.pl sp. z o.o.

Studenckie zarobki a oszczędności

Rozpoczęcie pierwszej pracy to moment, w którym młode osoby zaczynają bardziej świadomie podchodzić do kwestii finansowych. Otrzymywanie wynagrodzenia wiąże się nie tylko z możliwością samodzielnego pokrywania bieżących wydatków, lecz także z odpowiedzialnością za przyszłe potrzeby. Wielu młodych ludzi zaczyna kontrolować swoje finanse, starannie planując budżet i odkładając środki na nagłe wydatki.

Niektórzy, zamiast polegać wyłącznie na tradycyjnych formach oszczędzania, decydują się na bardziej rozbudowane strategie finansowe, które mogą pomóc w zabezpieczeniu wartości zgromadzonych środków. Lokaty bankowe, fundusze inwestycyjne czy obligacje skarbowe pozwalają na systematyczne budowanie rezerw pieniężnych oraz ochronę przed skutkami inflacji, oferując jednocześnie różne sposoby pomnażania kapitału.

Jeśli chcesz lepiej zrozumieć, jak zadbać o swoje bezpieczeństwo finansowe, zapoznaj się z tym artykułem: Poduszka finansowa — jakie oszczędności dają poczucie bezpieczeństwa? | Rankomat.pl sp. z o.o.

Praktyki i staże – pierwszy krok do kariery

Zanim absolwenci uczelni wyższych rozpoczną pełnoprawną karierę zawodową, często zdobywają pierwsze doświadczenia na rynku pracy poprzez nieodpłatne praktyki lub staże. Mimo że nie przynoszą one bezpośrednich korzyści finansowych, stwarzają doskonałą okazję do zapoznania się z realiami pracy w różnych branżach oraz umożliwiają zdobycie pierwszych umiejętności w rzeczywistym środowisku zawodowym. Dzięki pracy w konkretnych działach firmy młodzi ludzie mogą szybko zweryfikować, czy wybrany kierunek studiów rzeczywiście odpowiada ich oczekiwaniom i zainteresowaniom.

Podczas stażu i praktyk młodzi pracownicy nie tylko uczą się współpracy z innymi, ale także rozwijają umiejętności, które mogą okazać się przydatne w procesach rekrutacyjnych w przyszłości. Testowanie różnych strategii organizacji pracy oraz efektywnego gospodarowania zasobami pozwala im lepiej przygotować się do kolejnych etapów kariery zawodowej. W wielu przypadkach doświadczenie zdobyte w ten sposób staje się istotnym argumentem w oczach potencjalnego pracodawcy, który dostrzega w nim dowód na determinację i chęć rozwoju kandydata. Praktyki w uznanej firmie zwiększają atrakcyjność profilu zawodowego, szczególnie jeśli w dokumentach aplikacyjnych uwzględniono dokładny opis wykonywanych obowiązków i wymierne efekty podjętych działań.

Jak praktyki mogą zmienić Twoją ścieżkę zawodową?

Studenci, którzy mieli okazję uczestniczyć nawet w krótkich praktykach zawodowych, zazwyczaj wyróżniają się większą świadomością w kontekście środowiska pracy. Kandydaci posiadający tego rodzaju doświadczenie swobodniej prowadzą rozmowy z rekruterami, ponieważ mogą odwołać się do konkretnych przykładów realizowanych przez siebie obowiązków. Dzięki uczestnictwu w praktykach zyskują lepsze rozeznanie w działaniu firm oraz zdolność do identyfikacji procesów, które korzystnie wpływają na skuteczność wykonywanych obowiązków. Niewątpliwym atutem jest również możliwość zgłębienia tajników funkcjonowania rynku pracy, dzięki czemu łatwiej jest im podejmować świadome decyzje dotyczące dalszej kariery zawodowej.

Stażyści, wprowadzając do firmy nowe spojrzenie i świeżą energię, stają się istotnym wsparciem dla jej rozwoju. Kreatywne pomysły oraz entuzjazm, z jakim podchodzą do powierzonych zadań, mogą stanowić źródło inspiracji dla bardziej doświadczonych członków zespołu. Efektem ich zaangażowania często jest zaproszenie do pozostania w strukturach organizacji na stałe po zakończeniu okresu praktyk. Udział w programach stażowych daje również możliwość budowania zawodowych relacji, które w przyszłości mogą zaowocować różnorodnymi propozycjami pracy. Nawet jeśli zdobyte podczas praktyk umiejętności nie zostaną wykorzystane w konkretnej firmie, bez wątpienia przydadzą się w kolejnych etapach kariery.

Podsumowanie

Pierwsza praca jest istotnym krokiem w życiu każdego młodego człowieka. Zanim dojdzie do podpisania umowy, konieczne jest dokładne zapoznanie się z jej treścią, poznanie przepisów regulujących zatrudnienie oraz zasad związanych z wynagradzaniem i organizacją czasu pracy. Takie podejście sprzyja lepszej adaptacji do nowego środowiska i pozwala uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.

Odbycie praktyk lub staży stanowi doskonałą okazję do doskonalenia umiejętności oraz nawiązywania kontaktów, które mogą mieć znaczenie w dalszej karierze zawodowej. Młodzi ludzie, którzy od samego początku podejmują świadome wybory, budują dla siebie lepsze perspektywy zawodowe oraz zwiększają szanse na satysfakcjonujący rozwój w pracy.

Artykuł przygotowany we współpracy z partnerem serwisu.
Autor: Joanna Ważny