Howard Gardner i Inteligencja wieloraka

Howard Gardner jest amerykańskim psychologiem. Swoją teorie opracował na początku lat 80. XX wieku. Mówi się, że dzięki swojemu podejściu zrewolucjonizował psychologiczny punkt widzenia do inteligencji i uczenia się. Teorię oparł na nauce kognitywnej i neurologii. Jego teoria zakłada, że istnieją różne style poznania oraz jest wiele indywidualnych dróg uczenia się i rozumienia świata.  

Gardner wyróżnił aż osiem rodzajów inteligencji: logiczno-matematyczną, językową, przyrodniczą, muzyczną, przestrzenną, ruchową, interpersonalną, intrapersonalną. 

Główną ideą Profesora Gardnera jest fakt, że każdy z nas posiada wszystkie typy inteligencji, ale mamy je rozwinięte w różnym stopniu. Inteligencje uzupełniają się wzajemnie oraz można je rozwijać poprzez rozmaite ćwiczenia i odpowiednie pobudzanie. 

(H. Gardner, Inteligencje wielorakie – teoria w praktyce, 2002 Poznań) 

Inteligencja logiczno-matematyczna 

Uzdolnienie logiczno-matematyczne sprzyja wykonywaniu takich zawodów jak księgowy, informatyk i programista, inżynier, naukowiec i podobne. Kluczowym dla tej zdolności jest sprawne myślenie w kategoriach przyczyna-skutek, dostrzeganie i analiza relacji między obiektami, ideami, kategoriami. Osoby zdolne potrafią sprawnie liczyć, wykonywać złożone operacje, proponować rozwiązania do skomplikowanych problemów o charakterze technicznym i logicznym. Cechuje je kreatywność, łatwość rozumowania i wyciągania wniosków. Są to zwykle osoby uporządkowane, zorganizowane, cierpliwe, wytrwałe, dociekliwe (por. McFarlane, 2011; Shearer, Luzzo, 2009). 

Inteligencja językowa 

Osoby o wysokiej inteligencji językowej mają łatwość posługiwania się słowami i formułowania wypowiedzi. Potrafią wyrazić przemyślenia, uczucia, wrażenia, formułując złożone teksty. Dobrze rozumieją znaczenie używanych słów, potrafią je modyfikować i łączyć z innymi, wzbogacając przekazywane treści. Uzdolnienie językowe to także sprawność w rozumieniu sensu wypowiedzi innych, tendencja do refleksji nad używaniem języka i porozumiewaniem się. Uzdolnieni w tym wymiarze chętnie czytają, uczą się języków, wyrażają siebie w mowie i piśmie. Inteligencja ta często obserwowana jest u prawników, dziennikarzy i publicystów, poetów, liderów itp. (por. Shearer, Luzzo, 2009). 

Inteligencja przyrodnicza 

Wyraża się łatwością w dostrzeganiu praw przyrody, rozumieniu ich, wykorzystywaniu do poznawania świata. To także zainteresowanie i wrażliwość na otoczenie i środowisko oraz zjawiska w nich zachodzące, m.in. na świat roślin, zwierząt, zjawiska przyrodnicze. Osoby inteligentne w tym wymiarze efektywnie analizują różnice między obiektami i odnajdują podobieństwa. Tworzą klasyfikacje, grupy i kategorie. Zdolność ta obserwowana jest m.in. u farmerów, ogrodników, naukowców społecznych, weterynarzy lub meteorologów (por. McFarlane, 2011; Shearer, Luzzo, 2009). 

Inteligencja muzyczna 

Wyraża się m.in. poprzez wrażliwość na dźwięki muzyki, także dźwięki przyrody, otoczenia, rytmy, melodie. Osoby zdolne muzycznie rozpoznają dźwięki, zapamiętują je, mają także predyspozycje do ich łączenia, komponowania i odtwarzania za pomocą śpiewu lub gry na instrumentach. Muzyka wiąże się dla nich z emocjami. Są zainteresowane muzyką, grą, światem dźwięków. Łatwo zapamiętują piosenki, utwory, mają potencjał do nauki w tym zakresie (por. McFarlane, 2011; Saba i in., 2012; Shearer, Luzzo, 2009).  

Inteligencja przestrzenna 

Inteligencja wizualno-przestrzenna to umiejętność sprawnego operowania na materiale wzrokowym, na tym co postrzegane; to myślenie obrazami, zdolność dokonywania transformacji na zapamiętanych obiektach. Wyjątkowa wyobraźnia osób zdolnych w tym zakresie pomaga im przyjmować cudzą perspektywę w postrzeganiu otoczenia, dostrzegać wzorce i kompozycje obiektów w przestrzeni. Inteligencja wizualno-przestrzenna sprzyja wykonywaniu takich zawodów jak architekt, pilot, dekorator, projektant, rzeźbiarz, artysta. U osób tych można obserwować wyjątkową pamięć wzrokową, twórczość i kreatywność lub łatwość w analizie schematów, wykresów itp. (por. Gardner, 2002; McFarlane, 2011; Shearer, Luzzo, 2009). 

Inteligencja ruchowa 

Uzdolnienie kinestetyczne wyraża się poprzez sprawność ruchu, koordynacji, manipulowania obiektami. Jest to połączenie sprawności umysłowej z aktywnością fizyczną. Osoby uzdolnione dobrze radzą sobie z zadaniami wymagającymi skomplikowanych ruchów, mają wyczucie rytmu, łatwość w planowaniu aktywności, odznaczają się wytrwałością. Inteligencja ta ujawnia się również w skutecznym wykonywaniu zadań wymagających wysokiej precyzji i dokładności oraz w naśladowaniu innych. Cechy te można obserwować m.in. u tancerzy, sportowców, aktorów, akrobatów, choreografów (por. McFarlane, 2011; Saba i in., 2012; Shearer, Luzzo, 2009). 

Inteligencja interpersonalna 

Istotą uzdolnienia interpersonalnego jest jakość relacji z innymi ludźmi. Wiąże się z tym zainteresowanie innymi, rozumienie i okazywanie zrozumienia, empatia, wrażliwość na innych. To także zdolność odczytywania motywów cudzych działań, nastawień, odczuć, intencji. Cechy te sprzyjają efektywnej komunikacji i współpracy, podnoszą jakość relacji. Uzdolnienie to ma znaczenie dla zawodów, których celem jest praca z innymi: pielęgniarze, doradcy, terapeuci, nauczyciele, wychowawcy, liderzy (Gardner, 2002; Shearer, Luzzo, 2009). 

Inteligencja intrapersonalna 

Wysokiej inteligencji intrapersonalnej towarzyszy samowiedza, rozumienie samego siebie, akceptacja tego, jakim się jest, akceptacja własnych odczuć i przeżyć. Elementem takiej samowiedzy są własne pragnienia, lęki, motywacje, wartości, atuty i ograniczenia. Łączy się to z tendencją do autorefleksji i monitorowania zachowania, także z rozpoznawaniem i nazywaniem przeżywanych stanów. Dzięki tej inteligencji łatwiej jest regulować swoje zachowanie i kierować własnym życiem tak, by osiągać stawiane sobie cele. Uzdolnienia te można obserwować zwykle u psychologów, trenerów, osób kierujących zespołami (Gardner, 2002; Shearer, Luzzo, 2009). 

Chcesz wiedzieć, które inteligencje określają Twoje życiowe predyspozycje? Rozwiąż test inteligencji wielorakich Howarda Gardnera dostępny na stronie Biura Karier i poznaj swój profil.

https://bk.puss.pila.pl/biuro-karier/testy-online